In het laatste jaar van de Kweekschool was onderdeel van de Culturele en Maatschappelijke Vorming (CMV) dat je Vrij Nederland kon lezen. De school had een abonnem
ent. Dat lezen, daar kwam het niet echt vaak van; één abonnement voor alle kwekelingen. Maar toen ik eenmaal Montessorileider was nam ik direct een eigen abonnement. En zo maakte ik kennis met Piet Grijs en Stoker, pseudoniemen voor Hugo Brandt Corstius, die humoristische en scherpe stukjes schreef. Vrij Nederland, een voormalig verzetsblad, was ik die tijd (zestiger jaren) een ongekend populair weekblad. Dat betekende voor Hugo Brandt Corstius dat zijn columns door velen gelezen werden.
In As in Tas haalt zijn zoon Jelle herinneringen op aan zijn vader die zijn drie kinderen in zijn eentje opvoedde omdat zijn vrouw op jonge leeftijd overleed. Een opvoeding met een hoog Help mij het Zelf te Doen karakter, waarbij het helpen door Hugo ook nog goeddeels ontbrak. Het zelf moeten doen was hoofdzaak. Dat weten we ook van Jelles zus Aaf.
Een van de dingen die Jelle deed met zijn vader was fietstochten maken. Fietstochtjes eigenlijk van een paar dagen. Als ze langer gingen dan kregen ze ruzie. Hugo overleed en werd daarna gecremeerd. Jelle besluit een lange fietstocht met een gedeelte van de as van zijn vader te maken. Van Amsterdam naar de Middellandse Zee, waar hij de as in Zee wil uitstrooien. Zijn boek is een relaas van die fietstocht. In het boek haalt hij een groot aantal herinneringen op aan zijn excentrieke vader Hugo zoals hij ze zich onderweg herinnert en in een dagboekje noteert. De tocht duurt zestien dagen en is 1620 kilometer lang.
Ik ga die herinneringen hier niet herhalen. Dat zou afbreuk doen aan het lezen als je dat zelf zou gaan doen. En dat lezen raad ik je van harte aan. Jelle is bekend van zijn reisverslagen voor de VPRO-televisie en vertelt zijn herinneringen op een boeiende en meeslepende manier.
OK, eentje dan: Jelle loopt stage bij Barend en Van Dorp dat wordt uitgezonden vanuit Het Kurhaus in Scheveningen. Hugo komt Jelle bezoeken vanuit Amsterdam. Op de fiets. Hij rust wat uit op de kamer van Jelle als beneden op de vloer duidelijk wordt dat Pim Fortuijn vermoord is. Jelle rent naar boven om het zijn vader te vertellen. “Ik heb een alibi” roept Hugo.
De tocht loopt via een merkwaardig logeeradres in Maastricht en andere plaatsen naar Frankrijk, naar Saintes-Maries-de-la Mer in de Camarque. Daar ben ik zelf ook eens geweest. Ik wist van de wilde paarden daar. Al weer het gevolg van de Culturele en Maatschappelijke Vorming op de Kweekschool. Die paarden kwamen voor in de film Crin Blanc van Albert Lamorisse. Wat Albert er niet bij vertelde was dat in dit moerassige kustland behalve wilde paarden ook duizenden steekvliegen wonen. We zijn na een nachtelijke aanval van een compleet eskader de volgende morgen van de camping naar elders gevlucht.
Jelle heeft kennelijk geen last van die vliegen; hij noemt ze niet. Als hij uiteindelijk met zijn zakje as in zee staat vraagt hij zich af waarom hij dit eigenlijk doet. Het antwoord van zijn vader zou zonder twijfel “Pirelli” geweest zijn.
Het is een erg gevoelig geschreven, prachtig boek.
As in Tas is zeker de moeite van het lezen waard.
Zo leren en lezen we nog eens wat, Fred
Je bedoelt dat de kinderen van Hugo op een Montessorischool zaten?
Ja, nadat Hugo met de kinderen uit de USA terugkeerde, kwamen de kinderen bij ons op school terecht. Aaf en Jelle hebben bij mij in de bovenbouw gezeten. Merel is Montessorileidster in Boston.
Hartelijk dank voor je reactie. Een interessante aanvulling.
Het Montessori basisonderwijs zal vast geholpen hebben als aanvulling op de weerbarstige opvoeding van Hugo.
Drie volwassen kinderen die er ieder op eigen wijze hun schouders onder zetten.